Jak napisać? Przegląd form wypowiedzi pisemnej

Formy wypowiedzi pisemnej są ocenianie zgodnie z wytycznymi CKE.

Zapoznajcie się szczegółowo z tymi zasadami (wiem, wiem, było na lekcjach i wersja skrócona jest w OK zeszycie, ale… i tak od tego zacznijcie 😉

Zasady oceniania

Do form wypowiedzi dołączone są niezwykłe rysunkowe poradniki pani Sylwii Oszczyk- bardzo utalentowanej polonistki, której sketchnotki szczerze podziwiam. Dziękuję za zgodę na ich wykorzystanie.

A zatem: Z PORADNIKA PRAKTYKA pani Sylwii. Zachwycajcie się i korzystajcie!

ROZPRAWKA

OPOWIADANIE TWÓRCZE

CHARAKTERYSTYKA POSTACI

PAMIĘTNIK

DZIENNIK

SPRAWOZDANIE

RECENZJA KSIĄŻKI

RECENZJA FILMU

RECENZJA SPEKTAKLU

REPORTAŻ

FELIETON

WYWIAD

 

 

OPIS OBRAZU

OPIS SYTUACJI

OPIS PRZEŻYĆ WEWNĘTRZNYCH

Zachęcam także do poczytania poradnika.

Jak napisać rozprawkę egzaminacyjną

Formy wypowiedzi w telegraficznym skrócie

Kiedy już napiszecie rozprawkę, dokonajcie kolorowej samooceny. Karta do pobrania tutaj:

Zrób samoocenę rozprawki

 Charakterystyka krok po kroku

Przegląd krótkich form wypowiedzi

 

Szkoła pisania- teksty użytkowe

ó
Znaleziona w sieci propozycja kryteriów oceny różnych form wypowiedzi

Kryteria sukcesu do form wypowiedzi i porady, jak je zredagować

(Przepraszam za niejednorodną formę, ale wynika to z różnorodności form pracy na lekcjach. Nawet kryteria warto urozmaicać, prawda?)

Jak napisać opowiadanie egzaminacyjne?

KSU opowiadanie twórcze z checklistą

PAMIĘTAJ, ABY NADAĆ TYTUŁ TWOJEJ PRACY (po napisaniu opowiadania)

Skorzystaj też ze szkieletu historii. Wskazówki znajdziesz tutaj.

L.p.	Struktura opowiadania	Samoocena/ocena koleżeńska
1.	Moje opowiadanie zaczyna się akapitem.
2.	We wstępie w niebanalny sposób wprowadzam czytelnika w świat przedstawiony (czas akcji, miejsce akcji, okoliczności wydarzeń, bohaterowie).*
3.	Mam akapit przed każdą częścią rozwinięcia (co najmniej 3).
4.	Stosuję rytm akapitowy (na przemian stosuję dłuższy i krótszy akapit).
5.	Wprowadzam elementy charakterystyki bohaterów.*
6.	Opisuję miejsce(-a) zdarzeń/krajobraz*
7.	Opisuję bohaterów.*
8.	Opisuję przeżycia wewnętrzne bohatera.*
9.	Wprowadzam dialogi/monologi bohaterów.*
10.	Opowiadanie ma punkt kulminacyjny.*
11.	Wprowadzam retrospekcję.*
12.	Używam wielu czasowników, dynamizuję akcję poprzez zastosowanie krótkich zdań i słownictwa typu: wtem, znienacka, nagle; ni stąd, ni zowąd; wbrew oczekiwaniom, nikt się nie spodziewał, że… itp.
13.	Stosuję KONSEKWENTNĄ narrację (1 os. Albo 3.os.)
14.	Opowiadanie jest ciągiem przyczynowo-skutkowym. Zdarzenia tworzą logiczną całość, można by je przedstawić przy pomocy gałązki logicznej.
15.	Zakończenie zaczyna się akapitem.
16.	W zakończeniu jest puenta/ krótka refleksja/ podsumowanie.*
17.	Opowiadanie jest zgodne z poleceniem.
18.	Jeśli odwołuję się do bohatera literackiego, stawiam go w nowej sytuacji, lecz zachowuję jego cechy (ukazane w lekturze) i typowy dla niego styl zachowania/mówienia.
19.	Moja praca jest czytelnie i estetycznie zapisana.

*Musisz wykorzystać co najmniej 6 elementów oznaczonych gwiazdką!

Jak napisać list?

List – wypowiedź pisemna skierowana do określonego adresata.

List powinien zawierać:

• w prawym górnym rogu: miejscowość i datę
• zwrot grzecznościowy do adresata (wyrażony formą wołacza z wykrzyknikiem, np.: „Szanowny Panie Dyrektorze!”, „Kochana Babciu!!”, „Moi Drodzy!” itd.);
• treść właściwą składającą się z:
• wstępu (w którym jest określony cel listu);
• rozwinięcia;
• zakończenia (może zawierać np. prośby lub życzenia);
• formuły grzecznościowe kończące list, np. „Serdecznie pozdrawiam”, „Całuję”, „Twoja kochająca wnuczka” itd.
• podpis

Schemat listu

Miejscowość, data (dzień, miesiąc, rok)                                                                                                     Grzecznościowy zwrot do adresata   Właściwa treść listu ……………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………   Formuła grzecznościowa kończąca list                                                                                                                Podpis

 

 

Jak napisać list otwarty?

Zakres	Sprawdzana czynność
Zrozumienie tematu	Zachowujesz charakter listu otwartego (do określonej zbiorowości)
	Uwzględniasz argumenty nakłaniające lub powiadamiające związane z celem listu
Charakterystyczne cechy formy wypowiedzi	Umieszczasz w odpowiednim miejscu miejscowość i datę
	Stosujesz zwroty do adresata i formuły grzecznościowe
	Podpisujesz się (imię i nazwisko lub nazwa zbiorowości, w imieniu której piszesz) Umieszczasz w tekście adekwatny nagłówek
Kompozycja	Tworzysz tekst kompozycyjnie zgodny z określoną formą (wstęp: zdania nawiązujące kontakt, określenie celu pisania; część właściwa: wywód argumentacyjny; zakończenie-pożegnalna formuła grzecznościowa, apel) tekst jest spójny i logiczny, zrozumiały, brak wyrażeń i zwrotów z języka potocznego, zbyt poufałych
Poprawność językowa	Przestrzega reguł poprawności językowej (dopuszczalne 2 błędy)
Ortografia i interpunkcja	Przestrzega reguł ortograficznych (zwroty do adresata pisane wielką literą) (dopuszczalne 2 błędy)
	Przestrzega poprawności interpunkcyjnej (dopuszczalne 3 błędy)
Estetyka	Pisze czytelnie, bez skreśleń; stosuje akapity, odstępy, marginesy

Jak opisać dzieło sztuki?

1. Nazwij dzieło sztuki (podaj pełny tytuł), autora i określ technikę wykonania
dzieła (obraz, rzeźba grafika, fotografia plakat, akwarela obraz olejny). Możesz wspomnieć o tym, gdzie obecnie znajduje się oryginał. Napisz, co jest tematem opisywanego dzieła (co przedstawia).
2. Rozbierz obraz na (rysunek, zdjęcie) elementy pierwsze (plany) Wypisz, co widzisz na:
-1 planie
-2 planie
-dalszym planie
-w tle, rogach

Określ położenie elementów względem siebie, ich kształt i wielkość.
3. Z poszczególnych planów wybierz najważniejsze elementy i podkreśl je, by później opisać w pierwszej kolejności.
4. Zwróć uwagę na:
-kontrasty na obrazie (jasne, ciemne)
-układ ziemi i światła
-barwy (dominujące, ciepłe i zimne)
5. Kompozycja
-otwarta
-zamknięta
-dynamiczna
-statyczna
-symetryczna
6. Określ nastrój, jaki wywołuje dzieło
-pogodny, radosny, ciepły, ponury, przygnębiający, chłodny, uroczysty, podniosły, zwykły, codzienny
7. Jeśli czujesz się na siłach spróbuj określić epokę i styl, do którego nawiązuje dzieło
(klasycyzm, rokoko, impresjonizm, abstrakcjonizm, symbolizm)
8. Określ temat obrazu – zwróć uwagę, w jaki sposób tytuł wiąże się z tematem
9. Uwzględnij inne rodzaje opisów w zależności od tematów
-pejzaż (przyroda)
-przedmiot (martwa natura)
-postać (portrety, sceny rodzajowe)
10. Wyraź swoją opinię o dziele, jakie wrażenie wywiera na tobie, z czym ci się kojarzy, czy lubisz ten rodzaj sztuki?

 

Jak napisać przemówienie?

Zakres	Sprawdzana czynność
zrozumienie tematu	Czy piszę tekst o jasnej, przemyślanej koncepcji (planie)?
	Czy trafnie i celowo dobieram wydarzenia, fakty, przykłady, dowody?
charakterystyczne cechy formy wypowiedzi	Czy informuję o temacie wystąpienia; formułuję główny problem?
	Cz y w argumentacji podaję przykłady literackie?
	Czy przedstawiam  fakty, przykłady, dowody mające na celu przekonanie słuchacza o mojej racji?
	Czy podsumowuję/rekapituluję wywody, apeluję do emocji słuchaczy?
	Czy nawiązuję i podtrzymuję kontakt, stwarzam wrażenie jedności mówcy i słuchacza?
	Czy wprowadzam cytaty, przysłowia, aforyzmy itp.?
	Czy prowadzę narrację w sposób rzeczowy, bez nieuzasadnionych dygresji, sugestywny, działający na uczucia i wolę słuchacza?
	Czy stosuję środki ekspresji oddziałujące na słuchaczy, np. pytania retoryczne, powtórzenia, wykrzyknienia?
kompozycja	Czy zachowuję proporcje między częściami kompozycyjnymi tekstu; piszę w sposób spójny i logiczny?
poprawność językowa	Czy przestrzegam poprawności językowej? (dopuszczalne 2 błędy)
ortografia i interpunkcja	Czy przestrzegam reguł ortograficznych? (dopuszczalne 2 błędy)
	Czy przestrzegam poprawności interpunkcyjnej?(dopuszczalne 3 błędy)
estetyka	Czy piszę czytelnie, bez skreśleń, stosuję marginesy, akapity?

 

Jak napisać sprawozdanie?

• Określ, czego dotyczy Twoje sprawozdanie.
• Podaj czas i miejsce wydarzenia oraz jego przyczyny.
• Wymień uczestników sytuacji, którą relacjonujesz.
• Opowiedz dokładnie o przebiegu zdarzeń w takiej kolejności, w jakiej występowały, czyli chronologicznie.
• Przedstaw tylko te informacje, które są najistotniejsze. Skorzystaj z metody sześciu pytań: kto?, co?, gdzie?, kiedy?, jak?, dlaczego?. W sprawozdaniu powinno się odpowiedzieć na każde z nich.
• Pamiętaj, by Twoje sprawozdanie było zwięzłe, rzeczowe i konkretne. stosuj proste, niezbyt długie zdania.
• Wyraź swoja opinię na temat wydarzenia. Opisz własne wrażenia.
• Nie zapomnij, że głównym celem sprawozdania jest informowanie o faktach, a nie komentowanie wydarzeń.
• Nadaj tytuł swojemu sprawozdaniu

Jak przygotować instrukcję?

Instrukcja opisuje zasady działania i sposób obsługi czegoś.

1. Ułóż tekst, aby był jasny i zrozumiały dla odbiorcy.
2. Posługuj się krótkimi wypowiedziami. Wyrażaj się precyzyjnie, konkretnie.
3. Wymień w punktach i ponumeruj kolejne czynności.
4. Stosuj bezokoliczniki lub używaj zdań rozkazujących. Możesz także zapisać instrukcję w postaci równoważników zdań lub z wykorzystaniem czasowników w pierwszej osobie liczby mnogiej. Pamiętaj, aby nie mieszać różnych form. Konsekwentnie stosuj czasowniki w wybranej formie.

Jak zredagować gratulacje?

Gratulacje to wyrazy uznania i sympatii składane osobie, która odniosła sukces lub której przydarzyło się coś dobrego.

1. Na początku w prawym górnym rogu wpisz nazwę miejscowości i datę.
2. Użyj zwrotu do adresata, czyli apostrofy.
3. Poinformuj o wydarzeniu, w związku z którym chcesz złożyć gratulacje.
4. Do gratulacji możesz dołączyć życzenia.
5. Podpisz się.

Jak napisać życzenia?

Życzenia są wyrazem pamięci i sympatii nadawcy do odbiorcy. Ich treść związana jest z ważnymi wydarzeniami w życiu adresata (imieniny, urodziny, jubileusz, święta, ślub itp.). Życzenia powinny zawierać następujące elementy:

• miejsce i datę;
• zwrot do adresata (w formie wołacza z wykrzyknikiem  umieszczony w pierwszej linijce na środku nad tekstem właściwym w odpowiedniej formule grzecznościowej) – w tekstach prywatnych użycie zwrotu do adresata nie jest konieczne;
• treść właściwą (w której określisz okazję, z której życzenia są składane, zamieszczasz tekst do niej dostosowany i logicznie uporządkowany; składniki tekstu powinny być graficznie wyodrębnione);
• podpis (pod tekstem z prawej strony).

UWAGA! W życzeniach oficjalnych obowiązują formalne zwroty grzecznościowe do adresata. Muszą być podpisane pełnym imieniem i nazwiskiem.

Jak napisać zaproszenie?

Zaproszenie – zawiadomienie adresata o ważnym wydarzeniu w życiu nadawcy i zaproszenie go do wzięcia udziału w tym wydarzeniu. Zaproszenie może być skierowane do indywidualnego lub zbiorowego odbiorcy. Może także zawierać informacje dotyczące odpowiedniego do okazji stroju i prośbę o potwierdzenie przybycia.

Zaproszenie powinno zawierać następujące informacje: (zasada 5 palców u ręki)

• kto (podpis) i kogo zaprasza;
• z jakiej okazji/na co zaprasza;
• gdzie (miejsce dokładnie) i kiedy (data i godzina) będzie miało miejsce to wydarzenie
• elementy perswazyjne (nakłaniające adresata do przybycia, na egzaminie są to najczęściej argumenty we wskazanej w poleceniu liczbie).

UWAGA! W zaproszeniu oficjalnym obowiązują formalne zwroty grzecznościowe do adresata. Musi być podpisane pełnym imieniem i nazwiskiem (pod tekstem z prawej strony).

Jak napisać zawiadomienie?

Zawiadomienie – pismo użytkowe o charakterze informacyjnym. W zawiadomieniu nadawca przekazuje wiadomość określonej osobie (lub grupie osób) o zdarzeniu, które odbyło się niedawno lub ma się odbyć w najbliższej przyszłości.

Zawiadomienia różnią się w zależności:

• od ich charakteru (oficjalne – prywatne);
• od tego kto i do kogo je kieruje;
• od tego, jakiego zdarzenia dotyczą.

Zawiadomienie powinno zawierać następujące elementy:

• miejsce i datę ich napisania;
• co, gdzie, kiedy ma się wydarzyć (lub się wydarzyło);
• kto o tym zawiadamia (podpis).

Jak napisać ogłoszenie?

Ogłoszenie – pismo użytkowe o charakterze informacyjnym. Może dotyczyć np. sprzedaży, zamiany lub wynajęcia czegoś (samochodu, mieszkania itp.), wolnego miejsca pracy, zgubienia lub znalezienia czegoś, informacji o jakimś zdarzeniu. Ogłoszenia najczęściej umieszczane są w prasie, na tablicach i słupach ogłoszeniowych lub na przystankach komunikacji miejskiej. Ogłoszenie powinno być zwięzłe.

Ogłoszenie powinno zawierać następujące elementy:

• kto ogłasza (osoba prywatna, instytucja);
• w jakim celu to robi (sprzedaje, kupuje, zamienia, wynajmuje, poszukuje, informuje o zdarzeniu itp.);
• co jest przedmiotem ogłoszenia (zdarzenie, praca, samochód, mieszkanie, pies);
• w jaki sposób można skontaktować się z ogłaszającym (numer telefonu, adres).

Jak napisać dedykację?

Dedykacja to krótki tekst umieszczany na początku książki lub dołączony do podarunku. Skierowana jest do osoby, której coś ofiarowujesz.

Może mieć charakter oficjalny lub osobisty. Często zawiera elementy życzeń, gratulacji.

Budowa:

1. Osoba, której dotyczy dedykacja (dla kogo?);
2. Określenie okazji (z jakiej okazji?);
3. Kto dedykuje (podpis);
4. Data.

UWAGA! Nie wpisuj dedykacji w książce! Dołącz ją na ozdobnym karnecie!

 

JAK NAPISAĆ PODANIE, CV, ŻYCIORYS I LIST MOTYWACYJNY?

Tych bardzo ważnych dokumentów napiszecie w swoim życiu całkiem sporo. Waro wyćwiczyć się w ich redagowaniu.

Znalazłam dla Was strony, z których możecie skorzystać, pisząc swoje życiorysy i podania.

Zestaw  porad i wzorów pism znajdziecie tutaj.

Jak napisać życiorys?

Jak napisać CV?

Jak napisać list motywacyjny?

Jak napisać podanie?

W sieci można znaleźć darmowe kreatory. Możecie wypróbować je tutaj.

KRYTERIA SUKCESU:

1. Pismo zawiera wszystkie obowiązkowe elementy.
2. Elementy pisma są prawidłowo rozmieszczone na kartce.
3. Pismo ma marginesy z obu stron kartki.
4. Pismo jest bezbłędne pod względem językowym, ortograficznym i interpunkcyjnym.
5. Stosuję szablony językowe charakterystyczne dla każdej z form wypowiedzi.
6. Praca jest napisana na kartce A4 komputerowo z własnoręcznym podpisem.
7. Stosuję formatowanie w programie Word (czcionka Times New Roman 12, interlinia 1,5, odpowiednie fragmenty wyrównane do lewej lub prawej, nagłówek wyśrodkowany, treść zasadnicza wyjustowana z akapitami zrobionymi tabulatorem, brak tzw. “sierot” na końcu linii, czyli przyimków i spójników- użyj kombinacji klawiszy shift+enter przed przyimkiem lub spójnikiem).

Klauzula RODO

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych dla potrzeb niezbędnych do realizacji procesu rekrutacji (zgodnie z ustawą z dnia 10 maja 2018 roku o ochronie danych osobowych (Dz. Ustaw z 2018, poz. 1000) oraz zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO)).