By Jan Matejko – [1], Domena publiczna, Link
ORSZULI KOCHANOWSKIEJ,
WDZIĘCZNEJ, UCIESZNEJ, NIEPOSPOLITEJ DZIECINIE, KTÓRA,
CNÓT WSZYSTKICH I DZIELNOŚCI PANIEŃSKIEJ POCZĄTKI WIELKIE
POKAZAWSZY, NAGLE, NIEODPOWIEDNIE, W NIEDOSZŁYM WIEKU SWOIM,
Z WIELKIM A NIEZNOŚNYM RODZICÓW SWYCH ŻALEM ZGASŁA
– JAN KOCHANOWSKI, NIEFORTUNNY OCIEC,
SWOJEJ NAMILSZEJ DZIEWCE Z ŁZAMI NAPISAŁ.
NIE MASZ CIĘ, ORSZULO MOJA!
I kolejny algorytm 🙂 Dobrze sobie radzicie z samodzielną analizą i interpretacją, gdy macie narzędzie do badania utworu.
Algorytm do analizy trenów
Obowiązuje nas znajomość Trenu I, V, VII i VIII
Zadbaj, aby notatka była przemyślana graficznie Wyodrębnij słowa kluczowe. Wybierz typ notatki (dobrze sprawdzi się tu notatka Cornella, ale też sketchnotka czy mapa myśli). Wykorzystaj boksy, różne czcionki i wielkości liter.
- Zapisz w OK zeszycie numer trenu i incipit*.
- Przeczytaj uważnie tren.
- Przeczytaj objaśnienia/przypisy.
- Przeczytaj polecenia od 6-10.
- Przeczytaj raz jeszcze tekst trenu, poszukując odpowiedzi na pytania.
- Napisz jednym zdaniem, o czym jest tren.
- Dorysuj symbol/minirysunek, z którym kojarzy Ci się ten konkretny tren.
- Wskaż podmiot liryczny (kto wypowiada się w utworze). Jakie uczucia wyraża podmiot liryczny?
- Jakie cechy Urszuli uwydatnia tren?
- Jakie nawiązania do antyku znajdujesz w trenie? Poszukaj informacji, które pomogą Ci zrozumieć cel tego nawiązania.
- Zbadaj budowę trenu:
- Z ilu strof/wersów się składa?
- Czy strofy/wersy są równej, czy różnej długości? (przypominam, że długość strofy to liczba wersów, a długość wersu to liczba sylab w jednej linijce);
- Czy w utworze są rymy? (utwór rymowany czy utwór biały);
- Jeśli są rymy, to określ ich układ (parzyste aabb; przeplatane/krzyżowe abab; okalające abba; nieregularne). Zbadaj rymy ze względu na akcent (męskie- ostatnia sylaba wersu akcentowana; żeńskie- akcent na przedostatnią sylabę wersu).
- Wyciągnij wniosek z punktów 12-15: Czy wiersz jest sylabiczny? (wiersz mający równą liczbę sylab, akcent stały pada na przedostatnią sylabę wersu);
- Zbadaj język i kompozycję trenu:
- Znajdź i wypisz do zeszytu przykłady (jeśli są w utworze):
– zaskakującego Cię archaizmu,
-epitetu,
-metafory,
-porównania
-porównania homeryckiego (zrób ilustrację do porównania)
-apostrofy,
-eufemizmu,
-zdrobnień,
-kontrastu.
W razie trudności skorzystaj ze Słownika terminów literackich.
- Incipit- początkowe wyrazy lub całe pierwsze zdanie utworu, incipit zapisz w nawiasie kwadratowym
Ciekawi Was, jak mógł brzmieć głos Kochanowskiego? Poczytajcie, posłuchajcie tutaj.
O trudnych doświadczeniach po utracie kogoś najbliższego porozmawiamy, analizując wybrane Treny Jana Kochanowskiego.
Wykorzystamy niektóre materiały pomocnicze i ćwiczenia interaktywne z e-podręcznika:
Czy można się pogodzić ze śmiercią dziecka?
Człowiek nie kamień… Filozofia Trenów Jana Kochanowskiego
Od Urszuli do Hanny… Treny Jana Kochanowskiego jako cykl poetycki
Na co będziemy zwracać uwagę?
- znasz cechy gatunkowe trenu i wyjaśniasz genezę Trenów,
- konkretyzujesz przy pomocy słowników pojęcia: epitafium, nekrolog, klepsydra, tren,
- rozumiesz funkcję kontrastu jako osi kompozycji utworu,
- nazywasz stany emocjonalne podmiotu lirycznego i własne,
- charakteryzujesz podmiot liryczny i bohaterkę Trenów,
- wskazujesz środki poetyckie i ich funkcję w omawianych utworach,
- wskazujesz i wyjaśniasz nawiązania do antyku (mitologii).
A tak o śmierci córki pisał Broniewski.
Etapy żałoby w ujęciu psychologicznym. GRA CZŁOWIEK RENESANSU
| Karta do gry CZŁOWIEK RENESANSU | |||||||||
| O | Mapa myśli (0-6p.) | ||||||||
| O | Ciekawostki o epoce renesansu (0-5p.) | ||||||||
| O | Analiza i interpretacja fraszek (0-8p.) | ||||||||
| W | Każda dodatkowa fraszka +2p. | ||||||||
| W | Nauczenie się wybranej fraszki na pamięć +3p. | ||||||||
| W | Napisanie własnej fraszki +2p. | ||||||||
| O | Samodzielna notatka na temat cech gatunkowych fraszki (po czym rozpoznam fraszkę) (0-3p.) | ||||||||
| O | Samodzielne notatki na temat Trenów (0-3p. za każdy tren) (0-12p.) | ||||||||
| O | Charakterystyka Urszuli Kochanowskiej- notatka wizualna w dowolnej formie (0-3p.) | ||||||||
| W | Słowniczek postaci antycznych z Trenów (0-3.) | ||||||||
| W | Porównanie wybranego trenu Jana Kochanowskiego i z utworem Stanisława Różewicza “Anka” (0-5p.) | ||||||||
| O | Recytacja wybranego trenu (0-6p.) | ||||||||
| W | Opis obrazu Jana Matejki “Jan Kochanowski nad zwłokami Urszulki” zgodnie z kryteriami (0-10p.) | ||||||||
O- zadanie obowiązkowe; W- wyzwanie
Powyżej 47p. –odznaka CZŁOWIEK RENESANSU, zwolnienie ze sprawdzianu z oceną celującą
38-47p. – odznaka ZNAWCA FRASZEK I TRENÓW, zwolnienie ze sprawdzianu z oceną bardzo dobrą
28-37p. – bonus 5 minut z OK. zeszytem na sprawdzianie
22-27p. – bonus 4 minuty z OK. zeszytem na sprawdzianie
co najmniej 15p. – bonus 3 min z OK. zeszytem na sprawdzianie
Czy rozpoznasz tren na podstawie cytatów? Sprawdź się!
Powtórz przed egzaminem
